Wat is een 3D-coördinatiemodel?

Een 3D-coördinatiemodel is een digitale, driedimensionale representatie van de fysieke leefomgeving. Het combineert bouwkundige, civieltechnische en infrastructurele informatie in één model. Dit model fungeert als een centrale bron van waarheid, waarin verschillende disciplines hun gegevens samenbrengen om een holistisch beeld te creëren van een projectgebied.

Het 3D-coördinatiemodel bevat data over gebouwen, wegen, leidingen, groenvoorzieningen, waterwegen, en meer. Het biedt een visuele en analytische tool waarmee planners, ontwerpers, ingenieurs en beleidsmakers betere beslissingen kunnen nemen. In de context van een stad zoals Amsterdam kan een dergelijk model essentiële inzichten bieden in de stedelijke omgeving, zowel op macro- als microniveau.

Koppeling naar Digital Twins

Een 3D-coördinatiemodel kan worden gezien als een bouwsteen voor een Digital Twin. Een Digital Twin is een virtuele kopie van de fysieke werkelijkheid die niet alleen statische data bevat, maar ook dynamische data uit sensoren en andere realtime bronnen. Terwijl een 3D-coördinatiemodel vooral gericht is op ontwerp en coördinatie, kan een Digital Twin bijvoorbeeld worden gebruikt voor monitoring, simulatie en optimalisatie van stedelijke processen. Denk hierbij aan verkeersstromen, energienetwerken of klimaatadaptatie.

De transitie van een 3D-coördinatiemodel naar een Digital Twin biedt gemeenten zoals Amsterdam de mogelijkheid om niet alleen plannen te maken, maar ook de daadwerkelijke prestaties van infrastructuur en stedelijke voorzieningen te volgen en bij te sturen.

Meerwaarde van een 3D-coördinatiemodel in een project

Voor een project, zoals uitgevoerd door een gemeente of binnen het kader van een Plaberum (Planning, Besluitvorming en Realisatieproces), biedt een 3D-coördinatiemodel de volgende voordelen:

1. Visuele Communicatie
   Het model maakt complexe data inzichtelijk door deze te visualiseren in een begrijpelijke 3D-weergave. Hierdoor kunnen zowel technische experts als niet-technische stakeholders, zoals bewoners of beleidsmakers, de plannen beter begrijpen.

2. Betere Coördinatie tussen Disciplines
   Door data van verschillende disciplines (zoals bouwkunde, infrastructuur en installatietechniek) samen te brengen, helpt het model om fouten en conflicten vroegtijdig op te sporen. Bijvoorbeeld: het voorkomen van een botsing tussen ondergrondse kabels en geplande funderingen.

3. Efficiënt Besluitvormingsproces
   Het 3D-coördinatiemodel ondersteunt het Plaberum doordat het een helder overzicht biedt van de huidige situatie, mogelijke alternatieven en de impact van verschillende scenario’s. Hierdoor kunnen beslissingen sneller en op basis van beter inzicht worden genomen.

4. Planning en Simulatie
   Het model maakt het mogelijk om faseringen van het project visueel te plannen en scenario’s door te rekenen. Bijvoorbeeld: het simuleren van verkeersstromen tijdens een wegafsluiting of het plannen van tijdelijke bouwvoorzieningen.

5. Participatie en Transparantie
   Door het model te gebruiken in participatietrajecten kunnen belanghebbenden beter geïnformeerd worden. Bewoners kunnen bijvoorbeeld inzien hoe hun wijk eruit zal zien na een herinrichting, wat de participatie en acceptatie bevordert.

6. Duurzaamheid en Innovatie
   Het 3D-coördinatiemodel biedt de mogelijkheid om duurzaamheidsdoelstellingen te monitoren, zoals het berekenen van CO₂-uitstoot of het analyseren van de impact van groenvoorzieningen op stedelijke hitte-eilanden.

Toepassing voor Gemeente Amsterdam en Plaberum

Binnen projecten van de Gemeente Amsterdam speelt het 3D-coördinatiemodel een centrale rol in de verschillende fasen van het Plaberum:

1. Initiatiefase:
   Het model helpt bij het visualiseren van het bestaande gebied en het formuleren van de projectdoelen.

2. Ontwerpfase:
   Ontwerpvoorstellen worden geïntegreerd in het model, waardoor ruimtelijke impact direct zichtbaar wordt. Dit versnelt overleg tussen betrokken partijen.

3. Uitvoeringsfase:
   Het model ondersteunt de coördinatie op de bouwplaats en helpt mogelijke problemen vroegtijdig te identificeren.

4. Beheersfase:
   Na oplevering kan het model dienen als basis voor beheer en onderhoud van infrastructuur, wat naadloos aansluit op een toekomstige Digital Twin.

Conclusie

Het 3D-coördinatiemodel is meer dan een visualisatie; het is een strategisch instrument dat de kwaliteit, efficiëntie en duurzaamheid van projecten kan verbeteren. Door dit model te integreren in processen zoals het Plaberum en door te bouwen naar een Digital Twin, kan de Gemeente Amsterdam haar stedelijke projecten beter plannen, uitvoeren en beheren.